داستان پوستر و پلاکارد کش‌های سینمای ایران

پوستر و پلاکارد فیلم در سینما اهمیت زیادی دارد. عمر این پدیده در ایران به قدمت سینمای کشورمان است. داود محمدی فرد در مقاله ای که در سه قسمت تقدیم حضورتان خواهد شد داستان پلاکارد کشهای سینمای ایران را روایت خواهد کرد.

سینما که آمد حجم جذابیت خفته در سالن تاریک سینما احتیاج به اظهار در محیط‌های عمومی‌داشت و برای این منظور تا کنون از هر وسیله ای بهره گرفته شده ، از اعلان‌های چاپ سنگی وپلاکارد تا بیلبوردهای بزرگ دیجیتالی در این بین تبلیغات سر در سینماها از ارزش و اهمیت و فوق العاده ای برخوردار بوده و هنوز هم جزئی از اجزی اصلی سینماست تاریخچه و روند شکل گیری پوستر و پلاکارد‌های سینمایی موضوع این یادداشت است.

پلاکات،آفیش،پوستر،اعلان و آگهی

پلاکات یا پلاکارد معادل آلمانی کلمه ی «اعلان» است که توسط طراحان مهاجر اولیه در ایران باب شد و مدت‌ها نقاشی‌های بالای سر در سینماها به عنوان «پلاکات سینما»یی شناخته می‌شد.
درست مانند «آفیش» که معادل فرانسوی اعلان است و به وسیله دانشکده هنرهای زیبای دانشکده تهران و فارغ التحصیلان آن مدت‌ها رواج پیدا کرد. دلیل این امر وجود معلمان فرانسوی و یا معلمان ایرانی بود که در فرانسه تحصیل کرده بودند.
پوستر معادل انگلیسی اعلان است که از سال‌های ۱۳۴۵ به بعد در تهران معمول شد که مروجان آن فارغ التحصیلان ایرانی از آمریکا و انگلیس و غیره بودند و تا امروز این کلمه هم چنان رواج دارد.
در ایران معمولا به اعلان‌های کوچک پوستر و به اعلان‌های سر در سینما‌ها پلاکات گفته می‌شود.آگهی معادل فارسی اعلان است ،امروزه به اعلان‌های نشریات آگهی اطلاق می‌شود.

اولین پوسترها

سابقه پلاکات، آفیش و یا پوستر در ایران نزدیک به یک قرن و نیم پیش می‌رسد یعنی به دوره ای که مضامین مذهبی و اخلاقی روی صفحات بزرگ نقاشی و طراحی و خطاطی و با دست و بعدها به روش چاپ سنگی تکثیر می‌شد؛ طراحی پوستر فیلم‌ نیز نخستین بار بر پایه هنر نقاشان شکل گرفت.

اولین اعلان نمایش فیلم در 21 مهر 1286 در عکاسخانه روسی‌خان (ایوانف) در روزنامه حبل‌المتین (یکی از نشریه‌های مشروطه‌خواه) چاپ شد. پس از آن آگهی‌های مطبوعاتی پشت سر هم در روزنامه‌هایی چون «صور اسرافیل»، «صبح صادق» و به ویژه «ایران نو» چاپ شدند.

دو سال بعد در پاییز 1288 اولین پوستر سینمایی ایران که دعوت به تماشای فیلم در سینما فاروس (سینمای روسی‌خان) در خیابان لاله‌زار تهران بود، متولد شد.

از اواخر دهه 1290 تا اوایل 1300 به دلیل تلاطمات سیاسی در ایران و جهان از جمله قیام جنگل، سقوط سلسله قاجار، جنگ جهانی اول و انقلاب بلشویکی در روسیه معدود سالن‌های سینما از رونق افتادند با فرو نشستن این اتفاقات از سال 1304 به بعد و تأسیس سالن‌های جدید سینما، اعلان‌های سینمایی نیز جان تازه‌ای گرفتند..

آبی و رابی» ساخته آوانس اوگانیانس از نخستین فیلم‌های ایرانی بود که برایش پوستر طراحی کردند. پوستر فیلم «دختر لر» ساخته عبدالحسین سپنتا نیز از نخستین پوسترهای سینمایی ایران بود که در کمپانی امپریال بمبئی توسط «چاندا وارکر» طراحی شده بود.

پوسترهای ابتدایی چاپ سنگی و گراور شده بودند و خبری از چهره بازیگر نبود و عموماً به رنگ‌های زرد اخرایی، قرمز و آبی و به خط فارسی و فرانسه و روسی بود و با جمله‌های پر اغراق از ویژگی‌های فیلم ، سینماهای نمایش‌دهنده، تعداد سیاهی لشکرها و هزینه تولید فیلم، اطلاعاتی به تماشاگر می‌‌داد.

ادامه دارد

لطفاً برای خواندن ادامه این مقاله از لینکهای زیر استفاده فرمایید

قسمت دوم مقاله ( پیشگامان طراحی پوستر و پلاکارد سینما در ایران را بشناسید)

قسمت سو(طراحان نوآور سینمای ایران چه کسانی بودند؟)

نوشته داستان پوستر و پلاکارد کش‌های سینمای ایران اولین بار در سرزمین هنر. پدیدار شد.