پیشگامان طراحی پوستر و پلاکارد

در قسمت اول این مقاله با تعریف پلاکارد و چگونگی ورود سینما و اعلانهای تبلیغی در سینمای ایران آشنا شدید در این مقاله به اولین تلاشهای پیشگامان طراحی پوستر و پلاکارد در سینمای کشورمان آشنا خواهید شد.

پیشگامان طراحی پوستر و پلاکارد

در سال 1307 دو مهاجر ارمنستانی به نام «موشق سروری» و «ناپلئون سارواری» در تهران آتلیه تبلیغاتی بر پا کردند. و اولین اعلان‌های سینمایی را طراحی و نقاشی کردند. آنها برای سر در سینماها روی پارچه یا مقوا، پوستر طراحی و نقاشی می‌کردند و کلیشه‌ها را حکاکی و روی کاغذ چاپ و تکثیر می‌کردند.
در سال ۱۳۰۸ یک مهاجر سوئدی به نام «فردریک تالبرگ» ، به ایران مهاجرت و آتلیه ای راه اندازی می‌کند.او اسلاید‌های دستی تهیه می‌کرد و شب‌ها تصویر آن‌ها را بر پرده ای که بر سر کوچه برلن در خیابان لاله زار آویخته بود،می‌انداخت. همین طریقه بعدها در سینماها هم رواج پیدا کرد و نزدیک به سی سال، قبل از نمایش فیلم‌ها، اسلایدهای تبلیغاتی نمایش داده می‌شد.

نقش ارامنه در طراحی پوستر و پلاکارد در سینمای ایران

به دنبال ایشان دو نقاش دیگر ارمنی به نام‌های «هایک اجاقیان» و «میشا گراگوسیان» به حرفه پلاکارد کشی پرداختند. کارهای اجاقیان در دهه ۳۰ از قوت و شهرت خوبی برخوردار بود و پلاکاردهای بزرگی را که برای سر در سینماها نقاشی می‌کرد به آسانی چشم‌ها را خیره می‌کرد.
از پوستر‌های «گراگوسیان» می‌توان به فیلم «حاج آقا آکتور سینما» و «چهار راه حوادث»، و از «هایک اجاقیان» به پوستر فیلم «بازگشت» اشاره نمود.

نو آوری‌های دولو و بهنام

اواخر دهه ۳۰ و اوایل دهه ۴۰ کاریکاتوریستی به نام محسن دولو ابتکار جدیدی زد او پوسترهای سینمایی را در قطع ۷۰ * ۵۰ سانتی طراحی و چاپ نمود (پوستر فیلم‌های «ولگرد»، «چادرنشین‌ها»، «آهنگ دهکده» و «آراس خان» و…) تا آن زمان این کار معمول و سینماها برای طراحی پوستر فیلم‌ها از پوسترهای خارجی بصورت محدود برای داخل ویترین‌ها و راهروهای استفاده می‌کردند و روی کلمات خارجی پوستر را با تکه کاغذی حاوی معادل فارسی آن می‌پوشاندند.

دولو علاوه بر طراحی این پوسترها گهگاه به طراحی و نقاشی اعلان‌های بزرگ سر در سینما‌ها نیز می‌پرداخت .
در همان دوران مسعود بهنام به رقابت با دولو برخاست و علی اکبر صادقی نیز در این زمینه و به خصوص در طراحی و نقاشی پلاکارد‌های سر در سینماها کار کرد.

طی سالهای دهه 50 احمد مسعودی و آتلیه پرکار او تحول جدیدی بوجود آورد تا مدت‌ها یکه تاز میدان بود. او ابتدا پوستر سر در را در قطعی کوچک نقاشی و طراحی می‌کرد و بعد به وسیله چاپ سیلک آن را در قطع دو در پنج متر برای سر در سینما بزرگ و چاپ می‌نمود.

این روش برای پاسخ گویی به تقاضای گسترده فیلم‌های فارسی برای اکران در سینما‌های متعدد در تهران و شهرستان‌ها بود
در کارگاه طراحی پوستر مسعودی طراحان جوانی چون محمود زرین قلم، پرویز ایزدپناه و محمدعلی حدت کار می‌کردند که بعدا هر یک در کار خود به مهارت و اشتهار رسیدند. علاوه بر طراحان نامبرده، عده دیگری هم بودند که هم زمان با فعالیت «دولو» و «مسعودی» افراد دیگری در کار نقاشی وطراحی پلاکاردهای سرد سینماها بودند داداشی و برادرانش در ساختمان پلاسکو که آن جا را حدودا به راسته پلاکات سازها تبدیل کرده بودند، ژرژ سیمونیان ، محمد رضا باطنی ، ظهوری ، علیزاده ،سیروس شقاقی و قباد شیوا از جمله این افراد بودند.

ادامه دارد….

قسمت قبلی

قسمت بعدی

نوشته پیشگامان طراحی پوستر و پلاکارد اولین بار در سرزمین هنر. پدیدار شد.