بی اشتهایی عصبی چیست؟

بی‌اشتهایی عصبی، مشکلی عمده در خصوص غذا نیست، بلکه روشی ناسالم جهت تلاش و کوشش در غلبه بر مشکلات احساسی است. وقتی شما مبتلا به این عارضه هستید، اغلب لاغری را با ارزش‌های فردی یکسان فرض می‌کنید.

آناروکسیا یا بی اشتهایی عصبی نوعی اختلال تغذیه است که با پایین آمدن غیر طبیعی وزن، ترس شدید از افزایش وزن و تصور غلط از وزن شناخته می شود. افراد مبتلا به این اختلال عصبی به کنترل وزن و اندامشان بسیار اهمیت می دهند و به همین دلیل با انجام تلاش های فراوان، جانشان را نیز به خطر می اندازند. افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی یا آناروکسیا برای پیشگیری از اضافه شدن وزن یا ادامه کاهش وزن به شدت مقدار غذای خود را محدود می کنند. این افراد بعد از خوردن وعده های غذایی ممکن است با استفراغ یا استفاده بیش از حد از ملین ها، قرص های لاغری و ادرار آور سعی در کنترل کالری مصرفی داشته باشند. همچنین ممکن است با انجام ورزش های شدید وزن کم کنند. مهم نیست چه مقدار وزن کم شده است چون فرد مبتلا از افزایش وزن ترس دارد.

بی اشتهایی عصبی در اصل به دلیل غذا نیست. بی اشتهایی عصبی روشی بسیار ناسالم و گاهی خطرناک است تا فرد با مشکلات احساسی خود کنار بیاید. وقتی دچار آناروکسیا هستید معمولا لاغری را با ارزش شخصی برابر می دانید. بی اشتهایی عصبی مانند دیگر اختلالات تغذیه زندگی را تحت تاثیر قرار می دهد و مقابله با آن ممکن است بسیار دشوار باشد.

علائم بی اشتهایی عصبی

نشانه های فیزیکی و علائم عصبی با گرسنگی کشیدن در ارتباط است. بی اشتهایی عصبی شامل مشکلات احساسی و رفتاری از جمله درک نارست از وزن بدن و ترس بسیار شدید از افزایش وزن یا چاق شدن می شود. تشخیص نشانه ها و علائم ممکن است بسیار دشوار باشد چون چیزی که وزن پایین بدن در نظر گرفته می شود برای هر فرد متفاوت است و برخی از اشخاص ممکن است زیاد لاغر به نظر نیایند. افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی معمولا لاغری، عادات غذایی یا مشکلات فیزیکی خود را پنهان می کنند.

۱- علائم فیزیکی

علائم و نشانه های فیزیکی بی اشتهایی عصبی عبارتند از:

کاهش وزن شدید یا نداشتن افزایش وزن مورد انتظار
ظاهر لاغر
شمارش خون غیر طبیعی
خستگی
بی خوابی سرگیجه یا غش کردن
آبی رنگ شدن انگشت ها
موهای نازک، شکسته و دچار ریزش
موهای نرم و کرکی در سطح بدن
قطع شدن قاعدگی در خانم ها
یبوست و درد شکمی
پوست خشک و زرد رنگ
عدم تحمل سرما
ریتم قلبی نامرتب
فشار خون پایین
کم آبی بدن
ورم کردن دست ها و پاها
دندان های خراب شده
پینه بستن زانوها به خاطر بالا آوردن های عمدی

برخی از افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی درست مانند افرادی که دچار بولیمیا هستند پرخوری و سپس بالا آوردن را تجربه می کنند. اما افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی به صورت کلی کاهش وزن غیر طبیعی بدن را تجربه می کنند در حالی که افراد مبتلا به بولیمیا وزنی طبیعی یا بالای آن را دارند.

۲- علائم احساسی و رفتاری

روش هایی برای کاهش وزن با علائم رفتاری بی اشتهایی عصبی عبارتند از:

محدود کردن شدید غذا توسط رژیم یا روزه گرفتن
ورزش بیش از اندازه شدید
پرخوری و وادار کردن خود به بالا آوردن برای خلاص شدن از غذا

نشانه های احساسی و رفتاری بی اشتهایی عصبی شامل موارد زیر می شود:

تمایل به غذاها که گاهی اوقات شامل پختن وعده های غذایی برای دیگران است نه اینکه خودشان بخورند.
وعده های غذایی را نادیده می گیرند و یا از غذاخوردن پرهیز دارند.
برای غذا خوردن بهانه می آورند و گرسنگی را انکار می کنند.
تنها چند غذای ساده معمولا کم چرب و کم کالری می خورند.
به غذاهای خاص یا آداب خاصی برای غذا خوردن مانند بیرون ریختن غذا پس از جویدن عادت دارند.
در مکان های عمومی غذا نمی خورند.
درباره اینکه چقدر غذا خوردند دروغ می گویند.
ترس از افزایش وزن دارند بنابراین دائم در حال وزن کردن خود هستند.
مرتب خود را در آینه چک می کنند تا مشکلی نداشته باشند.
از چاق بودن و یا اینکه قسمت هایی از بدنشان چاق است شکایت دارند.
خود را در چندین لایه لباس می پوشانند.
بی احساس هستند.
از جامعه دوری می کنند.
تحریک پذیرند.
دچار بی خوابی هستند.
علاقه شان به رابطه جنسی را از دست می دهند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

متاسفانه بسیاری از افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی علاقه ای به درمان ندارند، حداقل در ابتدا این چنین است. علاقه به لاغر ماندن نگرانی درباره سلامت شان را تحت تاثیر قرار می دهد. اگر عزیزی دارید که نگرانش هستید او را تشویق کنید تا با پزشک صحبت کند.

اگر خودتان دچار مشکلات بیان شده در بخش بالا باشید و یا فکر می کنید دچار اختلال تغذیه هستید از فردی مطمئن کمک بگیرید. اگر بی اشتهایی عصبی خود را از عزیزانتان پنهان کردید سعی کنید فردی مورد اعتماد را بشناسید تا درباره اتفاقات افتاده با او صحبت کنید.

دلایل بی اشتهایی عصبی چیست؟

دلیل اصلی بی اشتهایی عصبی مشخص نیست. درست مانند بسیاری از بیماری ها ترکیبی از شاخص های بیولوژیکی، فیزیولوژیکی و محیطی است.

۱- دلایل بیولوژیکی

با اینکه هنوز مشخص نیست کدام ژن موثر است اما ممکن است تغییرات ژنتیکی سبب شود فرد در خطر ابتلا به بی اشتهایی عصبی قرار بگیرد. برخی افراد ممکن است گرایش ژنتیکی به سمت کمال گرایی، حساس بودن و پشت کار داشته باشند. همه این موارد با بی اشتهایی عصبی در ارتباط هستند.

۲- دلایل فیزیولوژیکی

برخی افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی ممکن است دچار وسواس فکری باشند که مجبورند رژیم های غذایی بسیار سخت را بگیرند و یا با وجود گرسنگی غذا نخورند. ممکن است این افراد گرایش شدیدی به کمال گرایی داشته باشند که سبب می شود فکر کنند هرگز به اندازه لاغر نیستند. همچنین ممکن است دچار سطح بالایی از اضطراب باشند در نتیجه خود را درگیر محدودیت در غذا خوردن می کنند تا حس اضطراب کاهش بیابد.

۳- دلایل محیطی

فرهنگ مدرن امروزی روی لاغری تاکید دارد. موفقیت و ارزش خود را معادل با لاغر بودن می دانند. فشارِ هم سن و سال ها ممکن است اشتیاق به لاغر بودن را در افراد افزایش دهد.

عوامل خطر

بی اشتهایی عصبی بیشتر در میان دخترها و خانم ها دیده می شود. با این حال تعداد پسرها و مردان مبتلا رو به افزایش است و دلیلش رشد فشارهای اجتماعی است. بی اشتهایی در میان نوجوان ها بیشتر رواج دارد. اما افراد در هر سنی ممکن است دچار این اختلال شوند ولی در میان افراد ۴۰ سال به بالا بسیار نادر است. نوجوانان بیشتر در خطر بی اشتهایی قرار دارند و شاید یکی از دلایلش تغییرات متعددی است که در دوران بلوغ دارند. همچنین در این سن افراد بیشتر به انتقادها یا حتی نظرهای معمولی درباره وزن و شکل بدنی حساس هستند.

برخی از شاخص هایی که خطر ابتلا به این اختلال تغذیه را افزایش می دهند عبارتند از:

۱- ژنتیک

تغییر در ژن های خاص ممکن است افراد را در خطر ابتلا به بی اشتهایی عصبی قرار دهد. آنهایی که اقوام درجه یکشان دچار این مشکل هستند بیشتر در خطر ابتلا قرار دارند.

۲- رژیم گرفتن و گرسنگی دادن به خود

رژیم گرفتن یکی از فاکتورهای افزایش خطر ابتلا به این بیماری عصبی است. پژوهش ها نشان دادند بسیاری از علائم بی اشتهایی عصبی در واقع همان علائم گرسنگی کشیدن است. گرسنگی کشیدن روی مغز تاثیر می گذارد؛ خلق و خو را تغییر می دهد، فکر کردن را دشوار می کند و سبب اضطراب و کاهش اشتها می شود. گرسنگی کشیدن و وزن کم کردن در افراد آسیب پذیر نحوه عملکرد مغز را تغییر می دهد. در نتیجه رفتارهای اشتباه در مورد غذا خوردن تثبیت می شوند و بازگشت فرد به حالت طبیعی دشوار می شود.

۳- تحول

گاهی اوقات تغییر سبب ایجاد استرس احساسی و افزایش خطر ابتلا به بی اشتهایی عصبی می شود. این تغییر می تواند هر چیزی از جمله تغییر مدرسه، خانه، کار شکست در رابطه و مرگ یا مریضی یکی از عزیزان باشد.

مشکلات بی اشتهایی عصبی

بی اشتهایی عصبی مشکلات متعددی را به همراه دارد. در بدترین شکل خود می تواند مرگبار باشد. مرگ ممکن است ناگهانی اتفاق بیفتد، حتی زمانی که فرد به شدت زیر وزن طبیعی نباشد. دلیل این اتفاق ریتم قلبی غیر طبیعی، عدم تعادل الکترولیت ها و مواد معدنی مانند سدیم، پتاسیم و کلسیم که تعادل مایعات در بدن را تثبیت می کنند، است.

دیگر عوارض بی اشتهایی عصبی عبارتند از:

کم خونی
مشکلات قلبی مانند پرولاپس دریچه میترال، ریتم قلبی غیر طبیعی یا نارسایی قلبی
پوکی استخوان و افزایش خطر شکستگی
از دست دادن عضلات
کاهش تستوسترون در آقایان
مشکلات دستگاه گوارش مانند یبوست، نفخ یا حالت تهوع
عدم تعادل غیر طبیعی الکترولیت ها مانند پتاسیم، سدیم و کلراید پایین
مشکلات کلیوی

اگر فرد مبتلا به بی اشتهایی عصبی دچار سوء تغذیه شود تمام اعضای بدن از جلمه مغز، قلب و کلیه ها آسیب می بیند. این آسیب ممکن است کاملا قابل بازگشت نباشد حتی زمانی که تحت کنترل باشد. افراد مبتلا علاوه بر اینکه میزبان انواع عوارض فیزیکی هستند دچار دیگر مشکلات سلامت روان نیز می شوند. این موارد عبارتند از:

افسردگی، اضطراب و دیگر اختلالات خلق و خو
مصرف الکل یا مواد مخدر
آسیب زدن به خود، فکر به خودکشی و یا اقدام به آن

چگونه با بی اشتهایی عصبی مقابله کنیم؟

اختلال تغذیه خطرناک است و جان افراد را تهدید می کند. یکی از بهترین راه ها برای پیشگیری از آن این است که به رفتارهای سالم درباره وزن و شکل بدن عادت کنیم. در ادامه می خواهیم درباره روش هایی صحبت کنیم که به کمک آنها از بی اشتهایی عصبی و اختلال تغذیه پیشگیری کنید.

از این فکر که وزن یا سایز بدنی خاص به صورت خودکار سبب شادی و رضایت می شود خلاص شوید.
اطلاعات علمی درباره بی اشتهایی عصبی، بولیمیا، پرخوری عصبی و انواع اختلالات تغذیه یاد بگیرید. آگاهی کامل کمک می کند دچار رفتارهای قضاوت گرایانه و اختلال تغذیه نشوید.
لاغری و کاهش وزن نشانه موفق بودن و اضافه وزن نشانه ضعف و تنبلی نیست.
از دسته بندی کردن غذاها به انواع بی خطر و خطرناک خودداری کنید. بدن سالم به غذاهای مختلف در اندازه متعادل نیاز دارد.
خود و دیگران را بر اساس شکل بدنی یا وزن قضاوت نکنید. صدایی که در سرتان می گوید وزن افراد نشانگر شخصیتشان است را خاموش کنید.
تبلیغات رسانه ها به سمت لاغری و نشان دادن مدل ها، بدون نقص است. به این موضوع انتقادگرایانه عمل کنید و دنبال این پیام های اشتباه نباشید. اجازه ندهید ظاهر چیزی سبب شود احساس بدی درباره خودتان کنید.
طبق اهداف، دستاوردها، استعداد ها و شخصیت به خود ارزش دهید. بدنتان سایز و شکل منحصر به فرد خود را دارد آن را بپذیرید و خود را از درون بسازید.
اگر احساس کردید کسی دچار اختلال تغذیه ای است، بدون تعارف نشان دهید که نگرانش هستید. خیلی با آرامش از او بخواهید به متخصص مراجعه کند. به خاطر داشته باشید افراد در ابتدا حاضر به قبول نیستند و باید حتما توسط متخصص، متوجه شرایط خود باشند.